Laatst gewijzigd: 16-11-2020 © Jan Ruiten

HUIZEN EN BEWONERS 2

"het derde quartier der huijsen binnen Ruremonde"

Een beeld zegt meer dan duizend woorden, luidt het spreekwoord. In dit geval is het beeld de kaart van de ommuurde stad Roermond, in 1671 getekend door Herman Janssen, korte tijd na de tweede grote stadsbrand. Met de zogenaamde duizend woorden wordt hier bedoeld een lijst, in 1677 opgemaakt wegens de inkwartiering van soldaten bij de burgers thuis.
Deze lijst bevat een opsomming van de huizen en gezinnen uit het 3de kwartier, vanaf het begin van de Varkensmarkt en verder doorlopend aan weerszijden van de Steenweg, voorbij De Meelwaag naar de Christoffelstraat en vervolgens de Schuitenberg. De notulist ging van huis naar huis, noteerde daarbij de gezinssamenstelling en de indeling van elk pand. Tevens werd per huis opgeschreven, wie er ingekwartierd werden. Hieronder zijn die laatste gegevens weggelaten, omdat de inkwartiering slechts een momentopname is.

In 1676 en opnieuw in 1677 werd in Roermond een heel garnizoen gehuisvest. Daartoe werden lijsten opgesteld per stadskwartier. De lijsten betreffende het derde quartier zijn bewaard gebleven. Daarin staan de huizen afzonderlijk beschreven, qua indeling, de bewoners en vervolgens welke militairen er waren ondergebracht. Tevens werd beroep gedaan op burgers om beddengoed uit te besteden waar dat nodig was. (OAR inv.nrs 964 en 939.)

Uit 1695 bestaat ook een dergelijke lijst. Eveneens van het derde quartier. Daarin wordt voortdurend naar bovenstaande twee lijsten verwezen betreffende de indeling der huizen en eventuele verbouwingen. Tussentijds hebben er geen andere inkwartieringen plaats gevonden. De lijst uit 1683 had waarschijnlijk een andere bedoeling. (OAR inv.nr. 966.)

De huisnummers hieronder zijn toegevoegd voor eventuele verwijzingen en staan niet in de oorspronkelijke stukken. In de lijst anno 1677 wordt geregeld naast de bewoners ook de eigenaar van het pand vermeld, hetgeen verder onderzoek vergemakkelijkt. Hier en daar worden nog hangkamers vermeld. In veel gevallen wordt ook het gebruik van het voorhuis genoemd als werkplaats of winkel.

De visitaties van de grotere huizen, waar welgestelde burgers woonden, zal meer de aandacht van de notulist hebben gekregen. Naar het eind toe, wanneer de armenhuisjes aan de Schuitenberg bezocht worden, lijkt het meer plichtmatig dan geïnteresseerde verkenning.

De opzet van deze pagina is eerder om te laten zien wie waar woonde en hoe elk gezin was gehuisvest. Ook wordt in de meeste gevallen het beroep van de kostwinner (m/v) vermeld. Waar de kaart van Herman Janssen een algemeen stadsbeeld geeft, krijgen we hier een kijkje in de afzonderlijke huizen en een vluchtige blik in ieders huishouden. Ook zonder inwonende militairen, was menig gezin kleinbehuisd.

Wanneer in het verleden geregeld nog sprake was van een "heimelijk gemak", dan mag men aannemen dat er ook zoiets was als een "gemak" met een andere betekenis. In dit geval moet dat verwijzen naar een gerieflijke kamer. Het meest duidelijke voorbeeld vinden we terug onder nummer 17 in de lijst van 1676. In het huis, dat we kennen onder Die Kirch, telde men beneden o.a. 6 gemakken met schouw. Op de verdieping erboven o.a. 6 grote kamers met schouw. Ook in de vorige lijst kwamen we het al tegen in het huis van de kooldrager: 2 gemaexkens met schouw. Een verwarmd toilet? Het mag duidelijk zijn, dat we hier te doen hebben met een leenwoord uit het Duits, namelijk Gemach en Gemächer, in de betekenis van (sjieke) kamer.

De indeling is gelijk aan de lijst betreffende het 1e kwartier uit omstreeks 1680. Vetgedrukt de bewoners. Vet en cursief de indeling van het huis. De niet-opgemaakte tekst is een aanvulling uit andere bronnen, o.a. de overdrachtsboeken van de stad (HGR.). De tekst in rode kleur is ter aanvulling, of om te vergelijken met de lijst uit 1695.

Wat betreft de Varkensmarkt, een benaming vanuit midden 17e eeuw, komen de huidige oneven nummers niet in deze lijsten voor. Die huizen maakten deel uit van het tweede kwartier. Voorheen sprak men hier nog over de Steenweg. Voor de duidelijkheid werd dat: op de Steenweg aan de Markt. Hoewel bij plaatsbepalingen meestal sprake is gezien vanuit het stadhuis, blijkt dat bij de Steenweg toch anders te liggen. Het duidelijkst wordt dit verwoord in een akte dd. 8-3-1621: "aen den Merckt opt eijndt van den Steijnwech", die volgens de notulist dus begon ter hoogte van de gasthuispoel. (Hoofdgerecht inv.nr. 314-f.4.)

NB. Bij de visitatie van de huizen op de Steenweg stak de notulist geregeld de weg over. Met behulp van de aanvullende informatie uit de overdrachten, waarin de huizen gesitueerd worden tussen wederzijdse buren, was het in de meeste gevallen mogelijk dit te achterhalen. Dan wordt verwezen naar de hedendaagse even en oneven nummering, dat is rechts of links vanuit de Markt gezien.

woordenschat: afbehang (aanbouw tegen het huis) 32-75b; boutique 10; commensaal 5; comptoir (kantoor) 5; craemplechterse (kraampleegster, marketentster?) 54; eest/esde (droogkamer) 13; gaffel (gildekamer) 36-40; gemak (sjieke kamer) 4-8-13-19-22-24-29-73-83c; hangkamer (kamer tussen twee verdiepingen) 4-8-9-12-73; mullenkarre (vuilniskar) 5; salet (salon) 2-5-16-17-21-79; schop (open aanbouw) 9-15-17-22-23-39-40-41-45-79; stoofke (hier: kleine deftige kamer. D. Stube) 5-73; winde 58.
2x het woord weeshuis (1646 en 1650) in een andere dan de gangbare betekenis. Niet het gebouw waar weeskinderen werden ondergebracht, maar het huis van de wees zelf, dat met de moeshof verkocht werd. Staat niet in het woordenboek onder die betekenis. (316-f.49 en f. 100.)

NB. Helemaal onderaan deze pagina in alfabetische volgorde de familienamen met huisnummer. Spelling volgens de originele lijst.

Varkensmarkt (tot 1647 nog steeds genoemd als: op de Steenweg aan de Markt)
tegenwoordig:: de even nummers

1695: Van het hoekhuis aan de Markt (tweede kwartier) is na 1677 het achterhuis plus twee kamers afgesplitst, met de poortweg op de Varkensmarkt en werd sindsdien als eerste genoemd betreffende het 3e kwartier. Bewoner: advocaat v.d. Smitzen.

1. Peter Telen, kleermaker, weduwnaar zonder kinderen, met zijn moeder
voorhuis als winkel, middelgrote kamer met schouw (vierstadt), boven: twee middelgrote kamers, een open kamer, doorlopende zolder, buiten: achterhofke met klein stalleke
Rond 1677 stond het huis op naam van de lct. Christoffer Laurens Petit, advocaat. Tot voor kort, woonde hij hier nog zelf met zijn vrouw Maria Smeets en twee volwassen kinderen. De jongste was eveneens advocaat. Het huis was afkomstig van hun (schoon)ouders raadsverwant Dirck Smeets en Catharina Spee, eigenaars van het huis De Thooren te Maasniel, dat eveneens op advocaat Petit en Maria Smeets zou vererfd worden. (HGR 316-f.114 en archief familie Van den Bergh, inv.nr. 187.)
Ondertussen werd het huis op de Varkensmarkt verhuurd aan voornoemde kleermaker Peter Thelen, weduwnaar zonder kinderen. In het eerste kwart van het jaar 1679 getuigde de lct. Petit dat hij drie maanden voor Pasen de huur van de woning aan Thelen had opgezegd en aan Michel Spee had beloofd. Thelen liet weten, dat was afgesproken, dat de huur enkel met st. Remijs (1 okt.) kon worden opgezegd. Hij woonde er pas een jaar. Het gerucht ging, dat iemand anders een hogere huurprijs had geboden dan de 35 rijksdaalders die Thelen betaalde. Hieronder de letterlijke tekst door Petit opgesteld. (HGR: in.nr. 165-1484.)
1695: bewoner Adam Hoffmans

Dat ick onderschreven verhuijrt heb mijn huijs mitte ap- ende dependentie van dyen, gelegen op den Verckensmarckt tusschen die Drij Kroonen ende den Moriaen, hoeck van den Merckt alhier voor een jahr aen mr. Peter Thelen voor de somme van eenhondert guldens Ruremundische weringe, mitte half jaer te betaelen, ende dat dat jaer beginnen sall op st. Remeijs toecomende ende eijndigen op st. Remeijs des jaers sevenenseventich. Des t'oirkundt dese den 26 augusty 1676 binnen Ruremund geteckent. C.L.Petit

2. nachtherberg
De Dry Cronen op de Varkensmarkt

2. In de drij Croonen, Matthijs deBruijn, herbergier, met vrouw en klein kind, drie assisterende zussen, een knecht en drie meiden
grote poortweg, keuxke met schouw, klein kamerke met schouw, een groot salet met schouw, achterhuiske met schouw, twee middelgrote kamers met schouw, 2 zolders, boven: nog twee kamers met schouw, buiten: twee stallen, de een voor 12 en de andere voor 30 paarden(!), nog een stal voor 6 paarden met hooizolder, verder een klein kamerke met bedstee, zonder schouw, twee middelgrote kamers met ledikant, zonder schouw, nog 2 grote kamers, elk met 2 ledikanten en een schouw, de poortkamer met twee ledikanten en schouw, nog een groot salet boven met ledikant, nog een grote kamer met 2 ledikanten zonder schouw, een open voorkamer met 3 bedsteden, verder nog een haverzolder, op de derde etage nog enkele zolders
Volgens de lijst uit 1676 waren enkele kamers verhuurd aan de heren van Gelder en Straelen (wanneer de heren van ridderschap en steden vergadering hielden in Roermond). De grote zaal van het huis, genoemd Den Beer, lag links van het huis, grenzend aan het erf van buurman Buggenum. De Drie Kronen links geven toegang tot de uitgebreide geschiedenis van deze stadsherberg.
1695: Matt. de Bruen (geen wijzigingen na 1677)

3. Joes van Buggenum, weduwnaar, met dochter, en zoon en vrouw
voorhuis als winkel, klein kamerke, middelgrote kamer met schouw, grote keuken met schouw, boven: drie kleine kamerkes, middelgrote kamer met schouw, nog hoger: grote kamer met schouw, belast met koren, en een middelgrote kamer, doorgaande zolder, buiten: achterhuiske met schouw, klein stalleke en hofke
Het huis van Jan van Buggenum grensde deels tegen het erf hierboven onder nr. 2 beschreven. Dat blijkt o.a. uit het koopcontract opgemaakt begin maart 1652, wanneer mr. Baltus Jacobs en vrouw hun huis op de Varkensmarkt voor 2900 gulden verkopen aan schoonbroer Jan van Buggenum en Henrixken Jacobs. Als buren werden genoemd Corst Vossen en herbergier Bordels.
Jan van Buggenum tekende in september 1665, na de stadsbrand als nabuur beschud aan op het huis Het Doufken, bovenaan de Bergstraat. De lege huisplaats met tuin was door de weduwe Worms verkocht.
Volgens de lijst van een jaar later in 1677, zou Hendrickske Jacobs gestorven zijn.
Jan van Buggenum verdiende de kost als lakenkoopman. Hij was getrouwd met Henricxken Jacobs.
1695: eigenaar Buggenum, bewoond door majoor Wittenhorst. Wijzigingen: in het voorhuis een stoofken, daarachter een keuken met met schouw, ook nieuw een achterkeuken, boven: drie nieuwe kamers, waarvan een met schouw, tevens een zijkamer met schouw aangebouwd,

hangkamer

het spel van naasten en beschudden

oordhuis

4. Willem Schepers, smid, met vrouw, twee kleine kinderen, knecht
smidse, een klein voor-gemachske met bedstee, klein keuxke met schouw, een afhangske met bedstee, boven: doorgaande zolder
Vanouds stond hier de put op de hoek met het Bergske. Willem Schepers was getrouwd met Maria Vossen. Het oordhuis* was afkomstig van hun (schoon)ouders hoefsmid Corst Vossen en Heijlke Beurskens. De vrouw werd al in 1650 genoemd als weduwe.
Anno 1627 waren het de erfgenamen Maes Bartelmans. Corst Vossen en consorten als naaste bloedverwanten, namen daarop bezit van het huis met de gebruikelijke ceremoniën: het openen en sluiten der deuren, vuur stoken, de haal op en neer schorren, eten en drinken enz. Zonder deze handelingen in bijzijn van naburen was de verkoop nog niet geldig. (HGR. 314-f.168.)
Vossen was enkel voor de helft eigenaar. De wederhelft van het hoekhuis stond op naam van zijn consorten. Die hadden besloten hun aandeel te verkopen aan Everardt Jacobs. Drie maanden later tekende Vossen zijn beschudrecht aan als buurman en naast verwant aan een van de verkopers. Als symbolische geste telde hij voor schout en schepenen een gouden en zilveren munt neer. In dit geval een goudgulden en een rijksdaalder die hij in een snutteldoeck bij zich had. Verder verzekerde hij zich aan de voorwaarden in de koopakte te houden en de koper schadeloos te stellen. Vreemd genoeg was deze alweer vergeten hoeveel hij voor het huis had betaald!
Daarmee was de verkoop nog niet besloten. Johan van Lerop de jonge, namens zijn vrouw, tekende eveneens beschud aan. Een van de verkopers was hun oom. Daarbij liet hij weten dat Corst Vossen als vreemde geen recht tot beschudden had.
Vervolgens tekende Marie Maessen, de vrouw van de pachter op de Wijerhof te Maasniel, als naast verwant, meer dan de anderen, haar beschud aan. Lierop liet weten "gein beschud van ein vrouwe t'accepteren". Uiteindelijk blijkt Corst Vossen ook de wederhelft van het huis te hebben verworven. (HGR. 314-f.169 e.v.)
In maart 1673 verkochten Antoin Schepers en vrouw hun aandeel in het huis voor 375 gulden aan Willem Schepers en Marie Vossen. Vijf jaar later, in oktober 1678, dus na het opmaken van deze lijst, verkochten zij het huis aan Jan Frans Ericx en vrouw Sibilla Vissers. In september 1681 nam het echtpaar Ericx een lening van 100 gulden op het huis. (HGR. 318-f.45 en f.65. )
1695: Jacob Erix; nieuw: voorhuis en keuken, boven: kamerke met schouw
* een oortje was 1/4 stuiver, de vier oorden zijn de vier windstreken, een kruising van twee wegen kent 4 hoeken. Een oort-huis is dus een huis op de hoek van de straat, nl. hoek Varkensmarkt-Bergske.

overkant van de Varkensmarkt tot de hoek Schoenmakersstraat (Niet in deze lijst.)
Rond 1600 lagen hier de huizen genaamd Het Rode Crutz, het brouwhuis In de Buijdel en In den Bonten Os op de hoek.
De huizen aan deze kant van de straat hadden ook al geleden bij de eerste stadsbrand, volgens een verklaring uit 1592 van
de weduwe Windell In den Budel. De huizen zijn daarna nieuw opgetimmerd.
In de 17e eeuw werd dit deel niet als het begin maar als het eind van de Steenweg gezien.

Steenweg
De Steenweg dankt zijn naam aan de straatbedekking. Dat waren geen klinkers of tegels, maar kiezelstenen. Die werden gewonnen aan de oevers van de Maas. Denk bijvoorbeeld aan Het Steen. Ook voor eigen gebruik gingen burgers daar stenen verzamelen. Dat er genoeg stenen op straat lagen om te rapen lagen, blijkt uit een proces anno 1630, toen een veldwebel en een soldaat na sluitingstijd door een groep opgeschoten herbergbezoekers met stenen werden bekogeld. (HGR. 131-722.)

vanaf de hoek Steenweg-Bergske tegenwoordig: de even nummers

5. de advocaat Van den Bergh met vrouw, drie kinderen, schoonmoeder mevr. Creijarts, klerk en twee meiden
poortweg, middelgroot kamerke met schouw en ledikant, een groot salet met schouw, een stoofke en een commensaal, grote keuken met schouw, grote achterkeuken met schouw, boven: middelgrote kamer met schouw en een zonder, nog een kamer, kinderkamer; op de plaats: klein comptoir met schouw, achterliggende hof met hoenderhuiske
Het huis stond in 1677 bij het opmaken van de lijst nog op naam van de schoonmoeder. Dat was Anna Bossman, weduwe van burgemeester Matthis Creyarts. Zij had het huis in oktober 1651 voor 4300 gulden gekocht van de erfgenamen Weijdtman, alias Straesborch. Het huis werd toen gesitueerd op de hoek van de Steenweg, tussen het huis van Jan van Ameren (nr. 6) en aan de andere kant Ophovens huis op het Bergske.
Met die gegevens kunnen we verder terug in de tijd naar maart 1591. Toen verkochten Johan Becx en zijn vrouw Marie het hoekhuis met de gang en de moestuin aan Christoffer Weidtman van Straatsburg en Anna Severijns. Als buurman op de Steenweg werd genoemd Lodtwich Schoenmeker (nr. 6) en aan de andere kant op het Bergske stond het brouwhuis van Hushoven. (HGR. 311-f.438v.)
In september kocht het echtpaar Weidtman een zegelbrief van 155 gulden ten laste van de stad, tegen een rente van 15½ hornse guldens. Het was niet de enige keer, dat het echtpaar waardepapieren kocht.

Een ernstig ongeluk deed zich voor in januari 1604. Voor het huis van Widtmans stond een kar met een voeder wijn gestald, die deels de weg versperde. Toen de zoon van Scheijven met de "mullenkarre" wilde passeren, riep hij het zoontje van Maes Bartelmans toe "om de wijnkarre te halden". Het jongetje liet weten dat hij daarvoor niet sterk genoeg was. Ruth Scheijven heeft toen zolang op de knaap ingesproken, dat die alsnog naar de wijnkar is gegaan. Bij het passeren is de wijnkar omgevallen, waarbij de jongen door de karboom dusdanig is geraakt, dat hij er een gebroken been aan overhield: "gantzlich ten morvel van een gebroken". Toen Bartelmans de zaak voor het gerecht aanhangig maakte, stelde Widtmans zich tot borg voor de beklaagde. (HGR. 107-144.)

In januari 1613 maakten Stoffer en zijn vrouw Anna hun testament. Hun oudste zoon zou bij zijn huwelijk 900 gulden meekrijgen, bovenop een uitzet van 300 gulden aan kleding, ringen, kettingen enz. Hun andere zoon Matthis zou uit de roerende goederen 1200 gulden vooruit krijgen, of eventueel als huwelijksgift. Stoffer stierf voor april 1614. Zijn weduwe bevestigde in 1623 nogmaals het testament tussen beiden opgesteld. Laurens en zijn vrouw hadden toen al enkele keren geld van har ontvangen, bij elkaar ruim 2100 gulden. Op zijn beurt had Laurens hiervan 1200 gulden aan zijn broer gegeven. Het resterende geld zouden zij samen delen. Het geld dat Matthis had ontvangen wegens zijn uitrusting om als ruiter te monsteren stond los daarvan.. (HGR. 313-f.116.)

Van de vijf kinderen Weidtmans, alias Straetsburg, worden naderhand alleen de broers Laurens (geb. ca.1590) en Matthias (geb. 1600) genoemd en dan ook alleen zijdelings. Van de jongste is het bekend dat hij naderhand als ruiter in het Staatse leger diende. Van zijn broer mogen we dit ook aannemen, gezien het beroep van zijn zoon en schoonzoons. Daarbij komt, dat zijn kinderen niet in Roermond zijn geboren. Laurens Weidtmans kreeg met zijn vrouw drie kinderen: Peter, Anna en Lysbeth, die eind 1644 met hun aanhang het huis beleenden met resp. 250 en 150 rijksdaalders. Hun oom Mathias Weydtman was met andere goederen en kapitalen bedacht. (HGR: 316-f.25.)
De kinderen Weytmans gnd. Straesborch waren de dochter Elisabeth, getrouwd met Caspar Melchior Dijckman, kornet van de compagnie van ritmr. Berchum (o.a. te Maastricht), dochter Anna (+ voor 1644), in haar leven getrouwd met voornoemde Conrard van Berchum, ritmr. van de heren Staten Generaal. Uit dit huwelijk drie kinderen. En tenslotte zoon Peter Weydtman, alias Straesborch en vrouw Margrieth van Marheuls.
In oktober 1651 verkochten zij het hoekhuis voor 4300 gulden aan Anna Bossman, de weduwe Creyarts. Naderhand ging het huis over op haar dochter Elisabeth Creyarts, in huwelijk met advocaat Arnold van den Bergh. Zoals blijkt uit de lijst van 1677 en die van 1695 zijn zij hier inderdaad gaan wonen. (HGR: 316- f.153.)
1695. adv. van den Bergh: ondertussen een tweede zolder gemaakt en de twee keukens bij de kamer getrokken.

6. Hendrick van Ameren, schoenmaker en winkelier, met vrouw, drie kinderen en een meid
voorhuis als winkel, keuken en kamer met schouw, een gang, boven: 2 middelgrote kamers met schouw, klein kamerke, een doorgang en erboven de zolder, buiten: een klein hofke met varkensstal
Met de gegevens onder nr. 5 is ook het huis van Hendrick van Ameren gesitueerd. Hij was in mei 1655 getrouwd met Jenne Coenen. Zij kregen zeven kinderen. Het gezin woonde hier nog in 1695. Hendrick was geboren uit tweede huwelijk van Jan van Ameren met Marie van Gangelt. Zij woonden hier al in 1614. In 1605 stond het huis nog enkel voor de helft op naam van Ameren. In beide gevallen met als buren aan weerszijden Christoffer Weizman van Straatsburg (nr. 5) en Gerardt van Bracht (nr. 7). (HGR: 312-f.168.)
1695. Hendrick van Ameren: een kamer is nu doorslagen.

7. Linnart Wimmers, vetbereider, met vrouw en drie kleine kinderen, knecht; inwonend de kremer Derick Vossen met de vrouw (voordien Jacob Maurits als huurder in de achterkamer)
klein voorhuis als winkelke, kleine keuken, een achterkamerke met schouw, boven: ongetimmerd, de doorgaande zolder in gebruik als 3 kamers, achterplaatske
Lenart Wimmers, of Wummers was getrouwd met Elisabeth Thijssen. Voorheen stond het huis bekend als Den Gulden Casack op naam van Thijs van Bracht (lees: Mulbracht) en Stijnken Cremers. (HGR: 316-f.49.)
Het huis was afkomstig van zijn ouders. In maart 1598 kochten mr. Gerardt van Mulbracht en zijn vrouw Ummel van Hasselt het huis voor 1400 gulden van het echtpaar Ophoven. Zij hadden toen al het klein huis elders op de Steenweg, dat nog deels op naam stond van Ummels moeder. Dit klein huis verkochten zij in 1599. In 1628 werden de lasten op het groot huis, zoals een cijns aan het schippersambacht met 50 gulden afgelost. (HGR. 312-f.70 en f.82.)
In 1615 werden nog eens onmiskenbaar de naaste buren genoemd. Noordwaarts was dat Jan van Aemeren (6) en zuidwaarts Derick van Herle (nr. 8).
Mr. Gerard van Bracht, meester van het gewandmakers ambacht, zat goed bij kas. In 1618 stond hij borg met zijn huis voor Jan Nyessen wegens de te verwachten proceskosten voor het Hof van Gelder. Daarvoor was het Herman Vuyren, die borg had gestaan voor jkr. Herman van Cortenbach wegens een schuld van 1800 gulden aan koopmanschap, proceskosten en voorschotten. Daarmee werd het arresten op de leengoederen van Cortenbach door het Hof opgeheven. (HGR. 313-f.204.)
Gerard van Bracht stierf eind 1627. Zijn moeder Tisken van Spaenbrugge overleefde haar zoon. Haar drie overige kinderen waren Joost, Giel en Jan van Bracht, alias Mulbracht. Het huis op de Steenweg ging over op zijn zoon Mathis, gewandmaker. Hij overleefde zijn vader slechts zes jaren. In april 1646 nam zijn weduwe Stijnke Cremers twee leningen van resp. 350 en 300 gulden, op haar halve eigendom, bovenop een nog bestaande last van 400 gulden op het hele huis, Den Gulden Casack. (HGR. 316-f.49.)
1695: Michiel Gielissen, schipper, boven 3 gemaakte kamers.

vanaf de hoek Steenweg-Schoenmakersstraat tegenwoordig: de oneven nummers

11. Peter Muijrers, kuiper, vrouw en twee kinderen; inwonend als huurders Matthijs Hendricx en vrouw in de middelgrote kamer boven
klein ingangske en keuken met schouw en 2 bedsteden, boven: klein kamerke met schouw en bedstee, een middelgrote kamer met schouw, buiten: een klein achterplaatske.
Peter Muijrers en Anna Baetz (ook: Bauten) kochten het huis in oktober 1661 van oud-peiburgemr. Peter Spee en Gertruy Schoncken voor 1800 gulden. Het pand werd gesitueerd op de hoek van de Schoenmakersstraat en de Steenweg. Aan weerszijden de twee huizen van de erfgenamen Rut Peters. Kopers beleenden het huis met 1000 gulden bij de materse van het klooster Godsweerd.
In oktober 1676 beleende het echtpaar Muijrers-Baeten het huis naast Lins van Helden met 515 gulden en 5 stuivers tegen een rente van 5 per honderd. Als bijpand werd genoemd het huis om de hoek in de Schoenmakersstraat. Geldschieter was kanunnik Jan van Lith namens de kathedrale kerk. (HGR 318-f.116v.)
1695: Peter Muijrers

19. Michiel Roubracht, timmerman en vetbereider (hier: 'vetwaerier'), met vrouw en drie kleine kinderen, en 'meune' (tante) van zijn vrouw
voorhuis als winkel, middelgrote keuken en grote kamer, beide met schouw, boven: 2 kamers met 'vierstadt' (haard), een open gemakske en een doorgaande zoldering, buiten: achterhuis met varkensstalleke, een kleine hof
In oktober 1654 trad Christiaen van Meysenborch op met twee volmachten van vier jaar terug, getekend te Sas-van-Gent door de kinderen en erfgenamen van wijlen Willem Teirlincx en Gertruy van Berckeler, opgemaakt voor notaris te Sluijs. Als zodanig verkocht hij het huis op de Steenweg aan Hendrick van Neer en Elisabeth Broecken. Het huis werd nader gesitueerd tussen raadsverwant Wessem (nr. 18) en brouwer Geurt Cox t.a.z. (nr. 20). (HGR. 316-f.222.)
Na het overlijden van haar man trouwde de weduwe van Neer met Herman Simons. Zij verkochten de (lege) huisplaats in mei 1666, een jaar na de stadsbrand, voor 500 gulden en 2 souvereinen verteergeld aan Michiel Roubracht en Marie Vleijckers (ook: Blekers). Ook toen met Wessem en Cox als buren. (HGR. 317-f.185.)
Begin 1673 blijkt dat de halve koopsom was betaald door Geertruijt Bongarts. Hiervan werd 200 gulden door het echtpaar afbetaald en voor de resterende 25 gulden zou de timmerman de nodige werkzaamheden verrichten. Die belofte werd gedaan in aanwezigheid van hoefsmid Hendrick Janssen, getrouwd met Maria van Neer. Zij zouden de verkopers geweest zijn in mei 1666! Vermoedelijk dus de schoonzoon en dochter van Hendrick van Neer en Elisabeth Broecken. De resterende 225 gulden bleven voorlopig op het huis staan, tegen een rente van 11 gulden en 5 stuivers aan de erfgenamen van wijlen Elisabeth Broecken. (HGR. 318-f.59.)

21. de secretaris A. van der Smitsen, met vrouw, zes kinderen, knecht en twe meiden
een grote poortweg en grote plaats, salet met schouw, grote keuken en opkamerke met schouw, nog een opkamer met schouw, kleine achterkeuken met schouw, boven: 5 kamers met schouw, daarboven een doorgaande zolder, buiten: klein plaatske, onbetimmerd, stal voor 8 paarden, kleine varkensstal en hof
Arnold van der Smitsen was getrouwd met Elisabeth Bossmans. Hij was een zoon van Hendrick van der Smitsen en Catharina Claessen. Het huis stond al in 1629 op hun naam.
Gezien meerdere overdrachten zou dit het huis geweest zijn van Bernardt Huijster, gasthuismeester. (Zie nr. 73.) Hij was in eerste huwelijk getrouwd met Maria Smeets en na haar overlijden met Oda Kempen. Hij had zijn huis op de Steenweg verhuurd aan Bernardt Chanoine. Die had midden 1669 de resterende huurtijd overgelaten aan wachtmeester Thomas Bordels. Daarop tekende de verhuurder beschud aan, binnen de termijn van acht dagen. Advocaat Hillen, namens de verhuurder, liet weten dat Huijster het huis voor een betere prijs en langere tijd kon verhuren, dan hij misschien kon doen na verloop van de huurtermijn. Dat zou hem onnodig nadeel opleveren. Daarbij beriep hij zich op enkele artikelen uit het land- en stadsrecht van het Overkwartier Roermond. (HGR. 317-f.239.)
Tot een proces is het niet gekomen. Het aangehaalde landrecht gaf Hillen gelijk, en de huur was terecht opgezegd. (Berkvens en Venner: Het Gelders land- en stadsrecht pag. 151 art. 15 en 234 art. 9.)
In 1686 beleende Odilia Kempkens, de weduwe Huijster, haar huis op de Steenweg met een rente van 10 rijksdaalders wegens een kapitaal van 200 bij juffr. De Lange, de weduwe Spee. Toen werden Sijb van Astenberg (nr. 20.) en de erfgenamen van raadsverwant Dencken zlgr. (nr. 22.) als wederzijdse buren genoemd. (HGR. 319-f.204.)

22. de promotor Cox met vrouw en vier kleine kinderen, een 'commensael' (kostganger), klerk en twee meiden
klein voorhuiske, middelgrote keuken, 2 kamers met schouw, boven: grote en middelgrote kamer met schouw, een klein kamerke en klein open gemakske onder de trap, nog een doorgaande zolder, buiten: klein achterkeuxke met zolder, open schop met stro gedekt, op de plaats, zijnde 'caducq' (bouwvallig), een hof
Johannus Henricus Cox, getrouwd met Cornelia Baur, was promotor aan het Bisschoppelijk Hof. Uit de overdrachten blijkt nergens, dat hij het huis als eigenaar bewoonde. Mogelijk was dit het klein huis naast het groot huis van hun buurman, secretaris Arnold van der Smitsen (nr.21.).

23. huis van secr. van der Smitsen, waarin de schepen Lom heeft gewoond, nu leeg
voorhuis met kleine zijkamer, middelgrote keuken, achterkamer met schouw, boven: 2 grote kamers met schouw, een klein kamerke, 2 open, doorgaande zolders, buiten: een grote bedekte schop en moeshof
In april 1632 verkochten de voogden van de kinderen Ophoven-Stevens het halve huis op de Steenweg aan Hendrick van Ophoven en vrouw Henrickske Bongaerts. Hendrick ging hier alleen mee akkoord, indien zijn vrouw van zins was bij hem in te trekken. "Mit dem verstaende in soo verre sijne tegenwoirdige huysf. bij hem gelder compt woonen." (*gelder = koper, degene die betaalt.)
In mei 1650 verkochten Willem van Herff en Catharina van Ophoven hun half huis aldaar voor 750 gulden aan Albert Ramaeckers en Beel Cocx. De wederhelft stond toen nog op naam van (hun tante) Henrickske Bongaerts, de weduwe Ophoven. In juni 1654 verkochten haar erfgenamen, te weten Jan Bongarts en zijn volwassen, ondertussen gehuwde kinderen de andere helft aan het echtpaar Ramaeckers.
In november 1667 verkocht de weduwe Beel Cox, met instemming van het Hoofdgerecht wegens de belangen van de minderjarige kinderen Ramaeckers, de afgebrande huisplaats aan Geertruijt Bisschops, de weduwe Reipkens. Als naaste buren werden genoemd (secretaris) Arnold van der Smitzen (nr. 22) en Nijs Lyndemans (nr. 24). (HGR. 317-f.209.)
Twintig jaar later, in september 1687, werden dezelfde buren genoemd. Toen waren het Elisabeth Bosman, de weduwe Smitsen, en haar oudste dochter Beatrix, die een lening van 250 rijksdaalders (ad 62 stuivers) opnamen. Als onderpand stelden zij dit klein huis naast hun groot huis en aan de andere kant nog steeds Nijs Lindemans. (HGR. 39-f.305.)

24. de weduwe van Nijs Lyndemans met zoon en geestelijke dochter
voorhuis, waar de kinderen worden geleerd, met onafgebouwde schouw, klein keuxke, klein kamerke met schouw, boven: kamer met bedstee, niet complete doorgaande zolder, buiten: klein achterhuiske met schouw, klein hofke
Nijs Lindemans en zijn vrouw Jud Rijcken kochten het huis begin 1634 voor 1000 gulden. Nijs was timmerman van beroep. Drie jaar later, december 1637, kochten zij nog het halve buurhuis met de moestuin voor 270 gulden van Frans van der Smitsen en consorten. Als buurman aan de andere kant werd genoemd Engel de bakker (nr. 28). Begin 1638 verwierf Lindemans ook de andere helft van het huis voor 285 gulden. Dat was dus het huis onder nr. 26.
Nijs trouwde in juli 1644 in tweede huwelijk met Lysbeth van Beull. Uit de twee huwelijken werden resp. twee en vijf kinderen geboren.
De volgende twee huizen waren door de weduwe Lyndemans verhuurd.

25. Jan Witmaeckers, bakker, met vrouw en grote dochter, inwonend twee studenten die hun eigen kost doen
klein voorhuiske als winkel, keuken, middelgrote kamer met schouw en bedstee, boven: middelgrote kamer zonder en een open kamer met schouw, nog een kamer met schouw, doorgaande zolder, achter een hof, klein achterhuiske met schouw
NB. huurhuis van de weduwe Lyndemans (nr. 24). Waarschijnlijk is dit het halve huis, dat het echtpaar Lyndemans kocht in januari 1638. Het volgende huis werd gesitueerd naast het huis van Ingel van Werle (nr. 27).

26. De weduwe van kapitein Rouff, woont hier gehuurd tot Pasen
klein voorhuiske (als winkel), klein keuxke (met schouw en bedstee), boven: doorgaande zolder, buiten: achterhuiske met schouw (Volgens de lijst uit 1676 waren er boven nog twee kamers.)
NB. huurhuis van de weduwe Lyndemans (nr. 24). Eind 1637 Kochten Nijs Lindemans en zijn vrouw het halve buurhuis met de moestuin voor 270 gulden van Frans van der Smitsen en consorten. Als buurman aan de andere kant werd genoemd Engel de bakker (nr. 28). Begin 1638 verwierf hij van de overige erfgenamen, de weduwe Laemakers en haar kinderen, de andere helft van het huis voor 285 gulden. (HGR. 315-f.144 en f.145.)
De weduwe Lindemans, haar dochter Catharina en zoon Peter, ook namens haar zoon Reijner, die nog in het buitenland vertoefde, verkocht eind 1677 het huis met de kamer en het heimelijk gemak, en met het steenwegske tot achter het pilaarke, aan Marten Janssen en Marie Ramaeckers. Het huis werd enerzijds gesitueerd naast de erfgenamen van Adolf van Werdelen (nr. 27) en anderzijds hun ander huis. (HGR 318-f.145.)

31. Jan Antoin Feghmer, vrouw, twee dochters en drie zonen, knecht en twee meiden
grote poortweg, grote voorkamer met schouw en ledikant, trap, grote keuken en klein zijkamerke, grote achterkamer met schouw en ledikant, 6 grote kamers en 2 kleine en 2 kamers met schouw, grote kamer met 3 ledikanten, nog een kamer met 2 ledikanten, daarboven een doorgaande zolder en kleine zoldering, buiten: middelgrote kamer met schouw, 3 paardenstallen, een voor 24 paarden, en een voor 14 paarden, nog een voor 4 paarden, al met hooizolder, washuis en de hof
Jan Antoin Vechmer was getrouwd met Catharina Meerts, de weduwe Melis in De Pauw. Het huis was een van de grotere nachtherbergen in de stad. In oktober 1633 nam jonker Johan Rave bezit van het huis met de gebruikelijke handelingen. Evenals de pachtboerderij in de Linnerweerd, naar hem vernoemd als Ravenshof, was dit huis afkomstig van zijn schoonouders. Het huis werd toen gesitueerd naast de woning van jonker Hertevelt en aan de andere kant Hendrick Frericx huis. (HGR. 315-f.74.)
1695: wed. Vechmer, tussentijds is de stal verbouwd tot kookkeuken en 2 kamers boven tot zolder.

32. Jan Storms, schoenlapper, met vrouw en twee kinderen
Dit huis was een afbehang van De Pauw, bestaande uit voorhuis en keuken met planken bedekt.
(Afbehang of aanbouw, naderhand vaak verbouwd tot afzonderlijk "klein huis" naast het "groot huis".)
1695: Joseph Rubach, alias Dubois, in huis van de weduwe Vechmer.

hier terug oversteken

33. Henrick Gerarts, snijder, met vrouw en drie kinderen
voorhuis als winkel, keuken, boven: kleine kamer met schouw boven het voorhuis, gehuurd door Encken van Beul met drie kinderen, nog een kamerke, achter kleine varkensstal
De zolder werd gebruikt door de eigenaar van het huis, buurman Lambert van Kessenich, de korver.

34. Lambert van Kessenich, weduwnaar, korvenmaker, inwonend als huurders Henrick Hanssen, kremer, en vrouw, de dochter van Lambert
klein voorhuiske als winkel van Hanssen, keuken met schouw, boven: twee kleine kamers, de ene met 2 bedden en de andere met 1 bed en met huisraad van de huurders, doorlopende zolder, achter: vervallen kamer, voorheen koestal, middelgrote hof
Hendrick Hanssen was nog sinds kort gehuwd met Catharina van Kessenich. In de voorafgaande zomer was hun dochtertje Maria gedoopt. In november 1660 werden hier naast elkaar genoemd Paul Gelissen en Peter van Beul (nrs 35 en 36), en aan weerszijden Lambert van Kessenich en Jacob Baeckhoven (nr. 37). Laemert van Kessenich, ook Van Kessinghen genoemd, en zijn vrouw Magdalena Peters hadden na de stadsbrand de afgebrande (grote) plaats naast hun huis gekocht, regenoten het huis van Peter van Beull (nr. 36). Het huis aan de andere kant stond toen op naam van jkr. Derick van Steijnen. (HGR: 317-f.158-f.165.)

35. Paulus Gelissen, voorheen snijder, nu ruiter onder Dumagny
klein voorhuis, kleine keuken en kleine achterkamer zonder schouw, boven: twee kleine kamers, een met schouw, doorgaande zolder
Eigenaar van het huis was toen nog buurman Peter van Beull (nr. 36). Deze verkocht het huis in maart 1685 aan zijn zoon Reiner, in huwelijk met Marie Gijskens. Voorheen, in 1680, was het huis voor 700 gulden verkocht aan het echtpaar Homoet-Gijskens. Drie jaar later werd de verkoop ongedaan gemaakt middels een rechterlijk akkoord. Het huis werd daarop verkocht aan hun zoon Reijner van Beull en Marie Gijskens voor 700 gulden. (HGR: 319-f.160v.)
Hierbij is sprake van het klein huis naast verkopers groot huis en is waarschijnlijk een afsplitsing daarvan.
Mr. Peter van Beull en zijn vrouw Catharina Hasen verkochten hun klein huis in maart 1680 aan het echtpaar Homoet. Het huis was gelegen naast hun groot huis op de Steenweg en aan de andere kant buurman Lambert van Kessenich (nr. 34). Meer gegevens worden in het protocollenboek niet vermeld. Die waren er wel degelijk. Bij de verkoop in maart 1685 werd verwezen naar de voorwaarden uit de akte van vijf jaar terug. De verkoop was dus tijdelijk, mochten verkopers zich naderhand bedenken. (nr. (HGR. 318-f.192 en 319-f.160v.)

36. Mr. Peter van Beul, stadssmid, vrouw, drie kinderen, drie knechten
voorhuis als smidse, keuken, grote achterkamer met schouw en 2 bedsteden voor het gezin, boven: een kamerke met schouw en bedstee, een kamertje met 2 bedden, grote kamer als snijdersgaffel, doorgaande zolder, buiten: achterhuiske met schouw voor de zoon en de knecht
Peter van Beul was getrouwd met Catharina Haesen. Zij woonden hier al in 1660 als buren van Jacob Baeckhoven. In november van dat jaar nam het echtpaar een lening van 60½ rijksdaalders bij de st. Eligiusbroederschap, patroon van de smeden. De jaarlijkse rente van 3½ rijksdaalders en een ½ blamuiser was bedoeld voor een gezongen mis elke maandag voor de hoogmis. Deze stichting stamde al uit 1493, zij het met een ander onderpand. Nu waren dat hun twee huizen, naast elkaar gelegen op de Steenweg en een moestuin in de Ramen. Als naaste buren werden toen genoemd Lambert van Kessenich (nr. 34) en aan de andere kant Jacob Baeckhoven (nr. 37). Twee jaar later volgde een belening van 64 rijksdaalders bij de weduwe Catharina Peters de Lange. (HGR: 317-f.62-f.98.)
In juli 1669 nam het echtpaar Beull een lening van 400 gulden op bij de meesters van het snijders-ampt. In plaats van een jaarlijkse rente, kreeg het ambacht de beschikking over twee kamers om als hun gaffel te gebruiken. Tevens stelde het echtpaar de zolder ter beschikking voor de keren dat een gezel zijn meesterstuk zou snijden. Reparaties, zoals van glas, bleven voor kosten van de verhuurders. Tenzij het gilde duidelijk schuldig was: door merckelick versuijm der voorss. meisteren wierde gebroecken. (HGR: 317-f.238.)
In juni 1615 kochten Reyner van Buell en zijn vrouw Marie van Hinsberg voor 177 gulden het halve huis op de Steenweg naast het huis van Arndt Meuters (nr. 37) en t.a.z. Johan Cueckhoven. Verkopers waren kooldrager Conrardt Erendt en vrouw Lisbeth. Een half jaar later, in januari 1616, verwierven zij ook de wederhelft van het huis voor 170 gulden van Johan van Nuenhem. Deze had de halve eigendom uit erfenis van zijn tante Mericke Pollarts, eerste vrouw van Stoffer Bruins. (HGR. 315-f.170, f.176 en f.195.)
Het huis stond in 1630 nog op naam van Reyner van Buell, smid. Kort daarop nam het echtpaar een lening van 150 gulden op het huis bij overbuurman jonker Johan Rave. Het geld werd in maart 1636 door de weduwe Buell afgelost. (HGR. 315-f.74.)
Het huis ging naderhand over op hun zoon Peter van Buell.

38. Peter van Porsselen, brouwer, vrouw en twee kleine kinderen, de meid
voorhuis, keuken met schouw en voorkamer met schouw, de gang, kamer met schouw, waarin als huurder woont Jacob Vischers, brouwer, boven: kamer en middelgrote kamer met schouw, kleine kamer, doorgaande zolder, buiten: hofke, brouwhuis en koestal
In januari 1662 verkochten Areth Fredericx en vrouw, en de weduwe van zijn broer Hendrick zlgr., met name Catharina van Solingen, hun huis op de Steenweg voor 1800 gulden aan het echtpaar Peter van Porselen en Catharina Joppen. Het huis werd nader gesitueerd tussen het erf van Everardt Melis (De Pauw) en Henrick Puijll huis. (HGR: 317-f.85.)
In oktober 1665 verkoopt het echtpaar Porsselen de afgebrande huisplaats met de gang naast de st. Joris-kapel tegenover de gasthuis-poel aan Gerit Bollmans en Alitgen Smeets. (HGR: 317-f.167.)
NB. Die gang is nog te herkennen aan het smalle huis om de hoek aan het Munsterplein.
1695: Peter van Porsselen

hier weer oversteken

39. Willem Janssen, bakker, met de vrouw, geen kinderen
voorhuis als winkel en tevens een bed, grote keuken met schouw en bedstee, boven: de zolder, buiten: op de plaets een schobbeken met schouw voor de schansen, nog een kleine varkensstal en een hofken
Dit hoekhuis, vanouds bekend als De Beer, werd in mei 1621 verkocht aan Dirick Willems, nagelsmid, en zijn vrouw Beelken Mullers. Naderhand, in april 1664, verkochten de erfgenamen van Beelken het halve huis aan procureur Johan Craen, om vervolgens over te dragen aan Hubert Willems Donckers, als erfgenaam van zijn oom Dirick Willems en eigenaar van de wederhelft.(HGR. 317-f.128.)
Waarschijnlijk is die verkoop niet doorgegaan vanwege het voor-overlijden van de procureur. Op verzoek van Mevis en Jan Janssen en krachtens ordonnantie van het Hoofdgerecht in maart 1665, dat was dus nog voor de stadsbrand, werd de erfgenamen van procureur Johan Craen opgedragen het hoekhuis te verkopen.
In april 1666 zou de lege huisplaats met de muurresten tijdens drie zitdagen openbaar verkocht worden. Er bleken geen kopers te zijn en het huis bleef onverkocht. Vervolgens werd de huisplaats in bijzijn van de heren commissarissen van het Hoofdgerecht voor 650 gulden verkocht aan Hendrick Bouen en Margriet Visschers. (HGR. 317-f.182.)
In november 1666 was het huis nieuw opgetimmerd. Het echtpaar beleende het hoekhuis, schuin tegenover de Meelwaag en naast Baeckhovens huis (nr. 37), met een jaarlijkse rente van 6 gulden uit een kapitaal van 120. Drie weken eerder hadden zij het huis ook al belast met 175 rijksdaalders bij hun (schoon)broer en -zus Gerardt Sillen en Margriet Bouen. (HGR. 317-f.193v.)
In oktober 1676 verkochten de wederzijdse erfgenamen Bouen-Visschers het oordhuis van de Steenweg aan Jan Lijsen en Neulken Geulen. Verkopers waren dhr. NN Bouen, contrerolleur van Z.M.'s rechten te Erkelenz, Gerardt Sillen, inwoner van Maasbracht, en verder Claes Visschers en Peter Mevissen, elk met de vrouw. (HGR: 318-f.114.)
In september 1685 nam Jan Lijsen, weduwnaar, een lening van 50 rijksdaalders op het huis. Dat gebeurde met instemming van het hoofdgerecht wegens het belang van de minderjarige kinderen. (HGR: 318-f.192v.)
1695: Jan Lijsen

eind Steenweg, hoek Oliestraat

Aan de Meelwaag
In de akten van overdracht komt de Meelwaag schuin tegenover de hoek met de Oliestraat hier voor het eerst in 1602 voor. Voorheen was dit het Bussenhuis. De nabuurhuizen werden dan gesitueerd aan of achter de Meelwaag.

40. weduwe Solemaeckers, brouwerse, met haar dochter; als huurder inwonend in de achterkamer Jan Carl, brouwer, met vrouw en twee kinderen
voorhuis en klein voorkamerke met schouw, keuken, grote achterkamer met schouw, boven: een ongetimmerde, doorgaande zolder, geschikt om kamers van te maken en zoldering aan te brengen, buiten: een gang naar de brouwerij, een koe- en varkensstal, een plaats (schop) voor 4 paarden
Bedoeld werd Catharina Meijers, weduwe van brouwmeester Jan Solemackers. Uit dit huwelijk zijn drie kinderen bekend. De dochters Catharina en Elisabeth en zoon Conrardus. Tijdens hun huwelijk hadden zij van Jan Joosten, alias Houben, het huis gekocht, gelegen tegenover de Meelwaag. Dat was in maart 1646. Het huis werd toen nader gesitueerd op de hoek van de Oliestraat. (Dat is dus tegenover nr. 38.) De koopsom bedroeg 625 gulden. Verder was het huis vanouds belast met een cijns van 15 gulden jaarlijks aan het St. Stefanus-altaar in de parochiekerk. (HGR. 316-f.48.)
Volgens een verklaring van de weduwe in maart 1673 was tot mindering van de koopsom een lening afgesloten van 100 rijksdaalders bij Gertruijdt Maen. (HGR. 318-f.63v.)
1695: Naderhand ging het huis over op hun schoonzoon en dochter: schrijnwerker Jacob Coenradts en Gertruy Soelemackers. De achterkamer was verhuurd als gaffel voor de gewantmakers.

41. Marten Laeymaeckers, gewezen schoenmaker, met de zoon en geestelijke dochter; in de voorkamer logeert als huurder Willem Stox met vrouw en twee kinderen, en in de kelderkamer Andries Mooren, kok van de heer van Hillenraet, met vrouw en zes kinderen
voorhuis en middelgrote voorkamer met schouw, keuken en kamer zonder schouw met bed, grote kelderkamer met schouw, boven: een kamer met schouw, op de plaats: achterhuis met middelgrote kamer, een hoenderhuiske, kleine schop, varkensstal en een hofke
Merten Laeijmaeker woonde tegenover de Meelwaag als buurman van Roubracht. Merten Laymakers was getrouwd met Maria Conincx. Eind november 1644 werd hun zoon Willem geboren. In augustus 1678 waren het alleen nog Merten en zijn meerderjarige zoon, die genoemd werden bij de belening van hun huis omtrent de Meelwaag, tussen de erven van de weduwe Solemaecker (nr. 40) en Anthoin van Bracht (nr. 42). Zij namen toen bij het echtpaar Vlodrop-Cox een lening op van 400 rijksdaalders. (HGR 318: f.155v.)
1695: Willem Laymakers: voorhuis, 2 kamertjes, 1 met schouw; inwonend: Hubert Thollus; kelderkamer bewoond door de beeldsnijder Joseph van der Hull; zolderkamer bewoond door jkr. Clant

--- De Meelwaag met lege plaats, geschikt voor 25 paarden

42. Anthoin Roubracht, winkelier, met vrouw en meid
voorhuis als winkel, keuken met schouw, een kleine kamer met schouw (niet geschikt om er een bedstee te plaatsen), boven: open ruimte met bedstee, kleine kamer met schouw en grote kamer met bedstee, een doorgaande zolder, buiten: een smal hofke
In november 1665 verkocht Dirck Rast de afgebrande huisplaats met de stenen en het ijzerwerk tegenover de Meelwaag voor 280 gulden aan Anthoin Roubracht en Elisabeth Wouter. Als buren werden toen genoemd Merten Laeijmaeckers (nr. 41.) en Derick van Neer (nr. 43.).
In september 1689 namen burgerkapitein Anthoon Roubrach en Lysabeth Wolffers een lening van 100 rijksdaalders op hun huis tegenover de stads Meelwaag. De lening werd in maart 1730 afgelost.

43. Derick van Neer, kleermaker, weduwnaar
voorhuiske, kleine keuken met schouw en bedstee, boven: 2 kleine kamerkens met bedstee, achter: een klein scheubken (achterstedeke) met schouw, kleine plaats en varkensstal, klein hofke
Het huis werd in 1629 door Lenardt van Nehr en Lisbeth Bongarts voor 310 gulden aangekocht. Toen werd het huis gesitueerd tegenover de Meelwaag, voorheen het Bussenhuis. Verkopers waren Johan Ras en vrouw Grietgen voor de halve eigendom en Johan uyt gen Raetgen en vrouw voor de andere helft.
Naderhand werd het huis vererfd op hun zoon Nelis van Neer. Hij had van zijn ouders ook het huis op de Schuitenberg geërfd.

--- twee lege huisplaatsen als moestuin van Henrick Laer, samen 25 voet breed, waarvan een verhuurd aan Seger Winckelmeulen

44. Christiaen van Lerop met vrouw en kind; in bovenkamer als huurder Henrick Charles, glasmaker, met een kind
klein voorhuis als winkel voor Henr. Charles, kleine keuken en achterkamerke met bedstee, boven: klein kamerke met 2 bedden
In 1653 verkochten de voogden van Lenart Schemans het huis met tuintje achter de Meelwaag (gezien vanaf het stadhuis) aan Jan van Ritberg en Maryken Jorissen (alias Dremmen). Nadere gegevens stonden in de koopakte, die ons niet vertoond werd, zodat verdere details ontbreken. De naaste buren waren toen Hans Wolf en Winand van Cuyckhoven. (HGR: 316-f.181.)

45. Jacob van Broeckhuijsen, timmerman, met vrouw en vijf kinderen
voorhuis als winkel, keuken, achterkamerke zonder schouw, boven: onbetimmerd kamerke met 2 bedsteden, 2 kleine kamers, deels zolder, buiten: een klein plaatske met schop, klein hofke
Begin oktober 1665, kort na de stadsbrand, verkochten de armenmeesters Smeets en Spee een huisplaats aan De Meelwaag, met de resterende stenen en ijzerwerk daarop, voor 250 gulden aan het echtpaar Jacob van Broeckhuijsen en Barbara Wecx een lening op. Enkele maanden later beleenden de echtelieden de plaats met een kapitaal van 132 rijksdaalders, bovenop een schuld van 85 gulden. Als naaste buren aan weerszijden werden genoemd Hubert Tollis (nr. 46.) en Jan van Ritberch. (HGR: 317-f.166 en f.173.
Naderhand (1695) woonde hier de eerw. hr. Broeckhuysen

46. Hubert Tollis, bakker, met vrouw en vijf kinderen en de meid
voorhuiske als winkel, keuken met schouw en bedstee, boven: open plaats als kamer, kleine kamer met bedstee, achter: bakhuiske en klein hofke
Hubert Tollis komen we hier in de akten eerst na de stadsbrand tegen, en dan ook alleen zijdelings als buurman. De geschiedenis gaat terug tot juli 1608. Toen verkocht Johan in den Vogel zijn huis De Quack aan Lenart Tollis van Heinsberg en vrouw Marie Kaelen. Zij beleenden het huis aan de Meelwaag in 1621 met 100 daalders. Kort daarop werd Tollis, ook als Tolhuis vermeld, er op aangesproken nog zeker 6o gulden schuldig te zijn aan zekere inwoner te Neer, wegens de levering van anderhalve aem olie. (HGR: 314-f.4.-f.58.)
In mei 1639 werd verwezen naar een oudere lening van 300 gulden uit 1617 op het huis. In alle gevallen werden Jan en Steven Wolters als naaste buren genoemd. Het huis was gelegen aan het Bussenhuis (later de Meelwaag) tegenover de kloostermuur.

47. Glaude Gerardus, snijder, met vrouw en drie kleine kinderen; inwonend Joes de knecht in De Pauw, met zijn vrouw Willemke
klein voorhuis en keuxke, kleine kamer zonder schouw, boven: open plaats met bed, klein kamerke en middelgrote kamer, beide met schouw en bedstee, zoldering, doorgaande zolder, verhuurd aan naburen
Waarschijnlijk identiek aan Glaudi Sigera, in huwelijk met Sophia Reckum. In april 1664 beleenden zij hun twee huizen met 200 gulden. Dit huis werd gesitueerd achterlangs tegen de muur van het Munster-klooster en het andere huis op de Schuitenberg.
Twee jaar later werden de twee huizen opnieuw belast met 200 gulden. Bij die gelegenheid deed hun (schoon)vader Frans Reckum afstand van zijn tochtrecht op het huis, het gerbuiksrecht als weduwnaar. Het huis aan de Meelwaag werd nader gesitueerd naast het huis van dr. de Winde (nr. 48) en aan de andere kant tegen stads-erf.
1695: Claudi Gerardus

48. de ontvanger Van Limborgh logeert in het huis van doctor Van der Winde (1676: met vrouw, twee kinderen, knecht en meid)
voorhuiske en voorkamer met schouw, keuken, achterkamer, boven: 3 kamers, waarvan 2 met schouw, grote doorgaande zolder, buiten: achterhuis met zoldering, stal voor 2 paarden met gangske op de straat

48b. doctor en burgemr. Van der Winde, met vrouw, twee meiden
voorhuis, grote keuken en grote kamer met schouw, achterkamer met schouw en een kleine achterkamer zonder, boven: grote kamer en 2 middelgrote kamers met schouw, 2 kleine kamers, een doorgaande zolder
Krachtens een testament uit december 1657, opgesteld door schoolmeester Niclaes Scholten, zoon van Frederick Scholten, molenaar te Merum, werd midden november van het jaar daarop zijn huis achter de Meelwaag verkocht. Nieuwe eigenaar was dr. Johan van den Winde, schepen en peiburgemr., en vrouw Jenne Morel, voor een bedrag van 400 pattacons. Als naaste buren werden genoemd de erven Puijtlinck en de kopers zelf.
Naderhand, in september 1662, werd het huis van schepen Winde, doctor in de medicijnen, gesitueerd tegen(over) de muur van het Munster-klooster, naast Frans van Rekum en de stalling van burgemr. Puijtlinck zlgr.

--- 2 onbetimmerde huisplaatsen

--- 39 passen breed, met 2 grote hoven, een grote lege plaats, 28 voet breed, voorheen met stalling, alles eigendom van de erfgenamen van Gerard Puijtlinck zlgr.

--- onbetimmerde huisplaats en hof daarachter van de weduwe en erfgenamen van jkr Voort, en voorheen met stal; nu staat de stal er tegenover aan de poel.
In beide gevallen ging het hier om stallingen pal tegen de muur van het Munsterklooster, zoals blijkt uit een akte opgemaakt in september 1662. (HGR. 317-f.98)

St. Christoffelstraat omtrent de poel aan O.L.Vrouwe-huiske
De vermelding van de Christoffelstraat komt in de akten van die tijd slechts twee keer voor: in februari 1666 (zie nr. 49) en vervolgens in 1672 (nr. 51).

49. Corst Mans, muurder, met vrouw en grote dochter; inwonend twee geestelijke dochters op kamer
klein keuxken en kleine kamer zonder schouw, boven: 2 kleine kamerkes met schouw, middelgrote kamer met schouw (verhuurd), nog een klein kamerke, doorgaande zolder, achter: kleine varkensstal en hofken
Corst Mans en Anna Willems kochten in 1658 een huis met moestuin op de Schuitenberg, tussen het groot huis van de verkoopster Jenne Tolhuis en het huis van Idgen Schoncken van Merum aan de andere kant. (HGR: 317-f.28.) Dat zal niet dit huis geweest zijn, maar moet dus een eindje verderop hebben gestaan.
In februari 1666 verkocht Beatrix Smeets, de weduwe Cloussen, mede namens haar dochter Marie, een lege huisplaats op de Christoffelstraat voor 135 gulden aan Corst Mans en Anna Willems. Het huis werd verder gesitueerd tussen de erven van juffr. Voort en Trijne Sloucx. (HGR: 317-f.176.)

50. Hans Wolff, kanonnier, met vrouw
klein keuxken met kast en bedstee, boven: een kleine zolder, achter: klein hofken
Een schuld van 125 gulden op het huis werd in juli 1649 afgelost door Hans Wolff en zijn vrouw Peterke Waltmeesters. Het geld werd overgemaakt aan Peter Adams, inwoner van 's Hertogenbosch, door tussenkomst van kooldrager Salentijn van Birgelen. (HGR: 316-f.87.)
De geldschieter woonde in 1640 met zijn vrouw Trynken Janssen nog in Roermond, toen Willem Stocx het geld ontving. Als naaste buur werd toen genoemd Lenart Tollis van Heinsberg. (HGR: 315-f.182.)
Hans Wolff en Peterke Wullems beleenden hun huis omtrent de poel aan O.L.Vrouwe-oord in augustus 1676 met een jaarlijkse rente van 6 gulden 10 stuivers bij de jonge dochter Catharina Camp, wegens een kapitaal van 130 gulden. De huizen aan weerskanten stonden toen op naam van Marten Sloucx (49) en Peter Cremers (51). (HGR: 318-f.114v.)
1695: Francis van Beringen en Joanna van Ooll. Hij was een zoon van Jan Jacob van Beringen en Anna Michiels, alias Ramaeckers.

51. Peter Cremers, ruiter onder kapitein Roeijen, met de vrouw en twee kleine kinderen
klein keuxken met schouw, bedstee en kast, boven: kleine doorgaande zolder
In 1672 werd de ligging van het huis omschreven als: "In de St. Christoffelstraat omtrent de poel van O.L.Vrouwe-huiske achter de Meelwaag." De dan genoemde naaste buren komen we in deze lijst niet tegen. (HGR: 318-f.47.)
1695: Peter Cremers, bootsgezel (1676: meestal was hij in dienst en dus niet thuis)

52. Andries Murrijs, brouwknecht, met vrouw en twee kinderen
klein keuxken met 2 bedsteden en schouw, en zolder, buiten: half hofken naast volgende huis.
Andries Morry was getrouwd met Aldegondis Ramaeckers. Waarschijnlijk woonde hij hier gehuurd in het huis van de erfgenamen Geelen. In april 1672 verkocht Neulke Lyndemans (alias Cleuvers) haar huis in de Christofferstraat aan de geestelijke dochter Heijlken Geelen voor 350 gulden. Daarvan zouden 200 gulden prompt bij overdracht betaald worden. Het resterende bedrag werd vereffend met de schuld van 150 gulden, die de geestelijke dochter nog van verkoopster tegoed had. Neulke mocht nog tot St. Remeijs (1 okt.) in het huis blijven wonen. Aan de ene kant stond het huis van Peter Cremers (51) en aan de andere kant de (lege) huisplaats van Neulke, "omtrent de poel aan O.L. Vrouwe-huiske achter de Meelwaag". (HGR. 318-f.47.)
In juli 1679, dus na het opmaken van deze lijst, verkochten Peter Geelen en zijn vrouw Elisabet van Heugden, mede namens zijn broer Geel en zussen Mercken en Idtgen Geelen, hun huis op de St. Christofferstraat voor 100 rijksdaalders aan Jan Storms en Marie van Lier. Als naaste buren werden vermeld Peter Cremers (51) en Neulke Kleuvers. (HGR. 319-f.192v.)

52b. Trijn Witlinghs met kind, gehuurd
klein keuxken met schouw en bedstee, buiten: dehelft van voormelde hof
Dan zou dit de huisplaats van Neulke Kleuvers zijn, genoemd in de akte van april 1672. (Zie nr. 52.) In augustus 1679 verkoopt zij de huisplaats met het daarop staande huiske aan Anna Gertruy Francken, de weduwe Haemers, ondertussen hertrouwd met Jan Leys, namens de kinderen uit vorig huwelijk. Het huis was gelegen tegen(over) de poel aan O.L. Vrouwe-oord, naaest de huisplaats van den heer van Hillenraet. (HGR. 318-171.)

--- lege plaats met stal
Hier, op de hoek van de Beckerstraat had Willem van Herle voor en na twee huizen verworven. Hij was weduwnaar van Jenne Bordels toen hij in juli 1639 voor 525 gulden een half huis en met schuur en tuin kocht in de Beckerstraat naast zijn eigen huis op de hoek. In mei 1655 kwam daar een lege plaats bij. (HGR: 315-f.162 en 316-f.239 en f.253.)
Naderhand waren het zijn drie zoons, de lct. Arnold van Herle, de lct. Johan van Herle en hun broer Thomas, die in december 1663 de twee huizen op de hoek aan O.L.Vrouwen-oord voor 1225 rijksdaalders verkochten aan Christoffel Schenck, heer tot Swalmen en Asselt. Naderhand, zo blijkt, krachtens een vermelding uit 1678, was er enkel nog sprake van een lege huisplaats, op naam van voornoemde heer van Hillenraedt, tegen(over) de poel aan O.L.Vrouwe-oord. (HGR: 317-f.120 en 318-f.171.)

Schuitenberg oneven nummers vanaf de hoek achter kloosterwand
Hier lagen meerdere armenhuisjes, op naam van welvarende burgers ten gunste van behoeftige mede-inwoners. Verder blijkt, dat een groot deel van de overige huizen verhuurd werden. Zodoende is daarover nauwelijks enige achtergrond-informatie te achterhalen.

53. Hendrik Janssen, bakker, met vrouw en vier kinderen
klein voorhuis als winkel, en kleine kamer, keuken, boven: en kamertje en kleine zolder waarop ligt meel en camysbrood (commiesbrood)
In juni 1666 verkopen de broers Jan en Caspar, zoons van Peter Caelbaerts zlgr., een lege huisplaats achter Kloosterwand op de hoek tegenover het O.L.Vrouwehuiske, aan Hendrick Janssen en Catharina Jonckbloet. Het huis behield het recht van waterloop via het erf van buurman Stass Janssen. Het betrof hier het overtollig regenwater via een goot.
Spoedig daarop namen de aankopers een lening van 200 gulden op het huis bij Tilman Geurts van Bree. Dik tien jaar later was de lening met rente afgelost.
Hendrick Janssen was na het overlijden van zijn vrouw hertrouwd met Jenneke Crompvoets. Het aandeel van Catharina Jonckbloets was overgegaan op haar naaste familie. Dat waren Lodewijck Vossen en Lysbeth Jonckbloets. Zij verkochten de halve eigendom aan Hendrick en zijn tweede vrouw voor 28 rijksdaalders en een paar nieuwe schoenen. (HGR: 318-f.143v.)
Als naaste buren werden toen genoemd Jan Stas en t.a.z. Jan van Kerckraey.
1695: Hendrick Janssen

54. Reinier Janssen, ruiter onder Loeckaert, vrouw met vier kinderen
een kleine keuken, kamer met schouw, de zolder -waarvan de ingang van buiten- is verhuurd aan bakker Hendrick Janssen, en ligt vol hout.
54b. weduwe du Mabihé, barbierster, gehuurd bij Reiner Janssen
In juli 1649 verkochten Jurgen Franssen en vrouw en Jan Caelbaerts namens zijn kleinzoon, elk voor de helft, een huis gelegen aan O.L. Vrouwe-oord aan Fredericx van Melick en Grietgen van Harten. Vervolgens verkopen Frederick Fredericx het huis met moestuintje op de Schuitenberg aan O.L.Vrouwe-oord in april 1656 aan Eustach Janssen en Elisabeth Servaes. In beide gevallen werden als buren genoemd Peter Caelbaerts en Marie Norens. (HGR. 316-f.82 en f.260.)
Het was hun zoon, Jan Stas genoemd, die het huis in december 1667 beleende met bij Jan Douffhuis, uitgezonderd het tochtrecht van Idgen Beckers van Melick. Volgens Stassen was het huis zo'n twaalf jaar voordien gekocht. (HGR. 317-f.212.)
1695: erfg. Stas Janssen; het huis was ondertussen in drie percelen opgedeeld, 2 bewoond door twee craemplechtersen (kraampleegsters/marketentsters?), en het derde door Mathis Melchter

55. Goossen Linnarts, kooldrager, met de vrouw en vier kleine kinderen
voorhuisken, kleine keuken en achterkamerken, boven: kamer met schouw, kamer zonder schouw, doorgaande zolder, buiten: de hof met een kleine plaats
1695: de weduwe Hendrick Goossens met vijf kinderen, inwonend de schoorsteenveger

56. Reijner Bruijns, kooldrager, met vrouw en twee kinderen
keuken met bedstee, boven: een doorlopende zolder, buiten varkensstalke en hofke
1695: Reijner Brouns

57. Derick van Neer, wever, met vrouw en oude bestevader, twee kleine kinderen
voorhuisken en kleine keuken met schouw en 2 bedsteden, achterkamerk met 3 weefgetouwen, boven een kleine zolder, buiten: klein hofke
De geschiedenis van het huis gaat verder terug in de tijd toen dit huis en dat van de buurman nog een geheel waren. Na de opsplitsing tussen Thijs van Neer en Paul Leijendecker eind 16e eeuw, werd een overeenkomst gesloten tussen beiden en naderhand, zo'n dertig jaren later, nog eens bekrachtigd. Het huis van Thijs liep achterlangs verder door en had een raam aan buurmans kant.
Bepaald werd, dat Leijendecker en opvolgers niet achter zijn voorhuis of keuken timmeren en aan zijn buurman het licht ontnemen. De oorspronkelijke overeenkomst was in 1596 bekrachtigd door richter Van den Bergh, Thijs van Neer de oude en Huyb Sluysman, toenmalige eigenaars, en Heyn van Herten als getuige. De laatste drie tekenden met hun handmerk. (HGR: 314-f.190 en 317-f.231.)
1695: de wever Derick van Neer

58. Jan Daemen, leiendekker, met vrouw en drie kleine kinderen
klein keuxken met schouw en bedstee, boven; een klein kamerke met schouw, kleine zolder met gereedschap
In januari 1667 kochten Jan Daemen en Petronella van Impen dit huis aan de Schuitenberg, voor 500 gulden van Lodewijck Vossen. Het huis met de halve winde* was gelegen naast het huis van Jan Beckers en het groot huis van Vossen (nr. 59). De winde was een smalle doorgang tussen twee huizen om achterlangs te komen. In tegenstelling tot een gats alleen te gebruiken door de eigenaars. Hier dus door Vossen en Daemen.
In mei 1669 was het echtpaar Daemen in geldnood geraakt, nadat een zaak tegen Thomas Nabels ongunstig voor hem was afgelopen. Hij zou liefst 100 rijksdaalders moeten ophoesten. Om de zaak alsnog in de hand te houden, stelde hij voornoemd huis tot onderpand.
Het huis achter Kloosterwand had hij al kort voordien, krachtens uitspraak van het Hoofdgerecht, moeten verkopen. (HGR: 314-f.190 e
n 317-f.231.)
1695: de erfgenamen Jan Daemen, verhuurd

59. Lodewijck Vossen, muurder en winkelier, met vrouw en meid, getrouwd met de tuinman van Hillenraedt
klein winkelke, keuken, kleine kamer zonder schouw, boven: kleine kamer met bed, open zolder, buiten: varkensstalleke en hofke
In juli 1654 verkochten Stoffer van Neer en Gertruijt Loijen een huisplaats op de Schuitenberg, voor 100 daalders aan Lodewijck Vossen, metselaar, en Liesbeth Jonckbloedt. Ter verering werd bovenop de koopsom nog een dubbele dukaat neergeteld. Volgens de afspraak, zou Vossen er binnen een jaar een behoorlijk huis bouwen. Dat was dus nog voor de stadsbrand.
Inderdaad. In januari daaropvolgend nam het echtpaar Vossen een lening van 150 gulden op, met als onderpand hun huis en hof tussen het erf van Dirck van Helden enerzijds en Enken Janssen of Janissen ter andere zijde. Dit laatste was een moestuin. In maart 1663 kocht Vossen deze moestuin voor 125 gulden. (HGR 316-f.212 en f. 229. HGR: 317-f.109.)
In april 1671 tekende Vossen beschud aan op de afgebrande huisplaats van buurman Lins van Helden, kort na de verkoop aan het echtpaar Maessen. Na verwanten waren naaste buren gerechtigd de verkoop van onroerend goed naar zich toe te trekken, mits zij zich hielden aan de overeenkomsten in de koopakte en alle overige onkosten zouden vergoeden. De eerste koper mocht aan het beschud geen (financieel) nadeel overhouden. Maessen kon niet anders dan instemmen, omdat hij geen geldende redenen had bezwaar aan te tekenen. Dit naasten, of beschudden, kwam in die tijd veelvuldig voor. (HGR: 318-f.20v.)
Tevens geeft de akte nogmaals aan, dat we hier op de Schuitenberg zijn. De lege huisplaats van Lins grensde aan de andere kant aan het gatske naar de ramen.
Lins van Helden was ondertussen verhuisd naar de Steenweg (zie nr. 12).

60. Hyacint Meschau, korporaal, met vrouw en lein kind
voorhuisken, keuken met 2 bedsteden, klein zijkamerke, boven kleine kamer met poeder en kanonniersspullen, open zolder
Woonde tot kort voordien nog in het 2e kwartier. Hyacint Mischou was getrouwd met Catharina van Borre. Waarschijnlijk woonden zij hier gehuurd. In de overdrachten komt Mischouw niet als huiseigenaar voor.

61. Christiaen van Borren, voerman, en vrouw en twee kleine kinderen
keuken, daarboven de zolder, grote paardenstal, blijft voor de heren van de stad, om materiaal op te slaan, klein hofken
Corst van Borre of Born (niet verwant aan vorig echtpaar), was getrouwd met Joanna Driessen. Hij was een zoon van Matthijs van Borre en Catharina Schrijvers uit de Bakkerstraat.

--- 3 armenhuiskes van Scheijven, elk bestaande uit kleine keuken met zolderke
in het eerste: Willemke Lutters en Maria Noetgens; keuxke en zolderke met bedstee en huisraad
het volgende bewoond door: Marie Coolen met drie kleine weeskinderen; keuxke en zolderke
het derde bewoond door: Servaes Camby met vrouw en drie kinderen; keuken en zolder met 2 bedsteden, doorgaande zolder

62. Jan Beckers, wever, met vrouw en zoon
klein voorhuiske, keuken met schouw, bedstee en weefgetouw, boven: open plaats voor 2 bedden, kamer met schouw en bedstee, doorgaande zolder, buiten: klein hofke (NB de bovenverdieping was verhuurd)

--- lege huisplaats en hof van Jan de Hees in De Drie Koningen

63. Joost Tant, wever, met vrouw en vier kleine kinderen
klein keuxke en kleine kamer met 2 weefgetouwen, kleine zolder en een kleine openslaapkamer

64. (in de hoek) gereformeerde luitenant van de gouverneur, met vrouw en twee kinderen
voorhuiske, 2 kleine keukens met schouw, boven: de zolder

--- 3 lege huisplaatsen, nu als hof in gebruik, waarvan 2 van de kuiper in de Neerstraat, genoemd Jesusmanneke

65. Joost Colen, bakker en kremerke, met vrouw en klein kind
voorhuis als winkel, keuken met schouw en bedstee, boven: klein zolderke, achterkamer met bedstee en bakhuis, varkenssstal en klein hofke (alles eigendom van Jan Bruinsmans en Jn van Bracht)

66. Jan van Bracht, leiendekker, met vrouw en klein kind
klein keuxken en achterkamerke, zonder schouw, boven: een kleine, open zolder
In november 1686 verkoopt Petronella van Geijlekirchen haar huis met moeshof op de Schuitenberg voor 200 gulden aan het echtpaar Berens-Deckers. Verkoopster was weduwe van Jan van Bracht. Het huis werd gesitueerd tussen het erf van dhr. van Lobos en t.a.z. Francis Soustera.
1695: weduwe van Jan van Bracht

--- 2 kleine armenhuiskes, eigenaar: Berckelaer, elk met klein keucken en zolderke

--- nieuwe grote stalling of logies voor de zieken, gelegen bij het gasthuis

67. Hubert Willems, brouwer, met vrouw en twee kleine kinderen en meid
klein voorhuisken, keuken en 2 kamers, waarvan een met schouw, boven: 2 zolders en ernaast een opgaande kamer met schouw, buiten een stal voor 2 paarden en nog een stal voor 8 paarden, koeienstal en varkensstal
Hubert Willems en Anna Janssen beleenden hun huis op de Schuitenberg in juli 1675 met een rente van 18 gulden, 12 stuivers uit een kapitaal van 310 gulden, aan de gelders, het echtpaar Coolen-Baes. Als naaste buren werden genoemd Simon van Wassenberg (66) en aan de andere kant de armenhuisjes van Jan Rijcken. Het huis was tevens belast met een cijns van 12½ schelling aan de st. Jacobskapel. (HGR: 318-f.93v.)
Naderhand, omstreeks 1690, verhuisde het gezin naar het Melicker Gebroek. Daar dreven Hubert en zijn vrouw een brouwerij met herberg.
1695: Jan Middelaer, schoolmeester, in huis van Hubert Willems

68. Simon van Wassenberg, daghuurder, met de vrouw
voorhuis caducq, klein keuxken en boven een zolder, bouwvallig achterkamerke

69. de weduwe van Lins Janssen, met twee dochter, beiden getrouwd met een ruiter, afwezig wegens gevangenschap
voorhuisken, keuxken, kleine achterkamer zonder schouw, boven: een kleine zolder, lein hofke

70. Peter van Aessenraey, muurdersknecht, met vrouw en klein kind
voorhuisken, zijkamerke met bedstee, keuken, achterkamer met 2 bedsteden, boven: een doorgaande zolder, achter: koeienstal en kleine hof

--- 2 armenhuiskens van de weduwe Smits

71. het huis van de stad tegenover het Gasthuis, waarin logeert kapitein Palant, met vrouw en twee kinderen
voorhuis, keuxken, achterkamer met schouw, boven: de kamers ongezolderd, achter: een hofke

--- armenhuis van kartuizers: Louwis Groenen

vanaf hoek Beckerstraat, (onder voorbehoud) even nummers

72. de weduwe van timmerman Hendrick Lindemans met vier kinderen
voorhuiske, kleine kamer, keuken, opkamer, boven open zolder, achter: een hofke
Hendrick Lindemans en Elsken Custers hadden het huis nog maar sinds kort in eigendom. Eind 1674 verkocht de raadsverwant Gerard Spee, in zijn functie als boekhouder van de huisarmen, het huis met de moestuin voor 560 gulden aan genoemd echtpaar. Aan de ene kant stonden de armenhuisjes van de kartuizers en aan de andere kant stond het huis van Hans de Muller. (HGR. 318-f.84.)

73. patroon van het gasthuis met vrouw, twee zonen en drie dochters
poortweg, groot gemak met stoofke, oude keuken, grote kamer van jkr. Pollart van Exaten met schouw, nog een kamer met ledikant, boven: 3 grote kamers met schouw, middelgrote kamer boven de poort, 2 afhangende zolderkens, 3 grote zolders, buiten: een achterhuiske zonder schouw, comptoir, groot brouwhuis, koestal, varkensstal, grote schuur met stalleke, grote hof
De patroon van het gasthuis was in die tijd Bernardt Huijster. Meerdere keren werd zijn naam genoemd betreffende zijn huis op de Steenweg, maar heeft hij daar niet gewoond. In elk geval niet gedurende zijn laatste levensjaren als gasthuismeester. In april 1681 werd hij als zodanig opgevolgd door Stephanus Berckeler, door de magistraat en met isnstemming van het kapittel.
Twee schepenen en de secretaris togen naar het oud-manhuis op de Schuitenberg waar de sleutels van het gasthuis aan de nieuwe gasthuismeester werden overhandigd. Deze verrichtte daarop de gebruikelijke handelingen, het stoken van het vuur, het opschorten van de haal, het dicht- en opendoen van de deuren, gaande in de gemakken, de stallingen, het brouwhuis en de schuur, om vervolgens in de moeshof symbolisch te graven en omspitten. De bewoners werd duidelijk gemaakt om de nieuwe gasthuismeester te erkennen en te respecteren. De installatie werd afgesloten met eten en drinken. (HGR. 318-f.203.)
1695: gasthuismeester Berckeler, het manhuis

74. Peter van Horrich, wever, vrouw, twee kleine kinderen; inwonend Jan van Heel met vrouw en klein kind
voorhuisken met een buitenkamerken, keuxken met schouw en bedstee, boven: middelgrote kamer met schouw en zolderke, verhuurd, nog een open zolder, achter: middelgrote kamer met weefgetouw, hof en varkensstal

75. twee huizen van het gasthuis (beide als volgt)
voorhuiske, keuken, middelgrote achterkamer met schouw, boven: 2 middelgrote kamers, waarvan een met schouw, doorgaande zolder, buiten: klein hofke

--- klein afbehang als soldatenhuiske

76. Jan Crouscop met de vrouw en twee kleine kinderen
gangske, keucken, kamerken, boven: doorgaande zolder, buiten: stal voor 2 koeien en 1 paard

77. weduwe van Jan van Gelekirchen met klein kind
kleine keuken en klein zijkamerke, klein achterkamerke, boven: open zolder, buiten: klein hofke
Susanna Beckers, de weduwe Geijlekercken, kocht in maart 1672 het huis op de Schuitenberg van Christaen Borggraef, burger te Lennich, voor 250 gulden plus 6 rijksdaalders ter verering. Het huis werd nader gesitueerd tussen het huis van dhr. Lebos (nr. 79) en t.a.z. Thijs Buskens. (HGR: 318-f.43v.)

--- lege huisplaats van de erfgenamen Grouwels

78. achterhuiske, bewoond door Alitgen van Haelen; gehuurd inwonend Marie Raemaeckers
kleine voorkamer met bedstee, keuxke met schouw en bedstee, buiten een hof met grote schuur

79. huis van dhr. Lobos
voorhuis, grote keuken, groot salet met schouw, middelgrote kamer met schouw, klein kamerke met schouw, boven: gelijke indeling naar advenant, buiten: een schobbe, stal voor 8 paarden, nog een voor 4 paarden, een zeer grote lege hofplaats, geschikt om grote stallingen rondom te plaatsen
Dhr. Lobos, dat was Johan Daniel van Geloes, heer tot Lobos, Elmpt enz., in huwelijk met joffer Isabella Margareta Schenck van Nydeggen. Zij hadden het huis op de Schuitenberg in maart 1664 van de stad gekocht. Als buren werden genoemd de wever Frans Janssen en t.a.z. Jenne Tollis. (HGR: 317-f.125.)

--- lege huisplaats van W. Bijlemaekers aan het Zwartbroek

80. Alouis Passage met de vrouw en zeven kleine kinderen
voorhuiske met allerhande gereedschap, 2 kleine kamerkes, keuxke, boven: een buitenkamer en doorgaande zolder
1695: weduwe Alois Passage: ingang, zijkamer, achter een grote kamer als keuken, boven: kleine kamer voor de zoon, een weuste zolder
--- hierbij hoort een armenhuiske: keuckentien en achterkamerken

--- grote hof van apotheker Fabritius
--- een stadshuisken

81. Peter Smits huisken
gangske, keuxke met 2 kleine bedsteden, boven kleine zolder, achter: 2 hofkens
Het huis van Peter Smits werd twee jaar na het opmaken van deze lijst, in oktober 1679 gesitueerd op de Schuitenberg, toen de buren, de gebroeders Mullers, hun huis verkochten aan het echtpaar Snoeck. Een kleine tien jaar later was Smits overleden. Het vermelde huis lag op de hoek van de straat. Een akte uit 1662 laat weten, dat het hier betreft de hoek met de Mariagardestraat. (HGR: 318-f.174 en 319-f.279.)
1695: het huis van de erfgenamen Peter Smeets

82. Coen Buskens, daghuurder, inwonend Carel de pleisteraar met vrouw en klein kind
voorhuis, keuken, zijkamer met schouw, boven: kleine zolder, buiten: koestal met 2 koeien, klein hofke
Coen Buskens was in eerste huwelijk getrouwd met Elisabeth van Borre. In november 1675 verkochten zij hun aandeel in het huis aan Louis Provens namens het gasthuis. Als naaste buren werden genoemd het gasthuis en t.a.z. het erf van MariaWee. (HGR. 318-f.98.)
Het huis was afkomstig van hun (schoon)ouders. In april 1650 beleenden Jacob van Borren en vrouw het huis en hun overige goederen met 150 gulden bij de meesters van het smeden-ambacht. Als bijpand gold zijn kindsdeel in de nalatenschap van zijn vader Peter van Borre. (HGR. 316-f.102.)
Mogelijk was Jacob de niet genoemde koper in in december 1649. Toen verkochten Dirck Coppens te Merum voor 3/4 deel en Jan van Ool met zijn consorten te Ool voor 1/4 deel het vervallen huis met moestuin tussen het gasthuis erf en MariaWee voor 325 gulden aan zekere NN. (HGR. 316-f.94.)
NB. Het is mogelijk dat deze overdrachten betrekking hebben op genoemde huizen naast het gasthuis onder nr. 75.
1695: Coen Buskens

83. Matthijs van Baerl, droogscheerder, met de vrouw en klein kind, zijn vader, moeder en twee broers
voorhuiske, keuxken, boven: kleine zolder, buiten: klein achterplaatske

--- 6 grote hoven achter Mariagade

--- armenhuiske van Chanoine
keuken, kleine, openslaande, doorluchtige zolder, buiten: achtergemakske en hofke

87. Jan Gonzales, kooldrager, met vrouw en vier kinderen
voorhuis en kleine keuken, boven; klein zolderken als kruipruimte, buiten: een klein hofke
Jan Gonzales werd in 1663 genoemd als buurman van het voorgaande huis, dat toen verkocht werd aan Beelke van Beeck en afkomstig van Dries van Leuth. (HGR: 317-f.117.)
Aanvankelijk kochten Jan Peters Gonzales en Jenneke Caelbaerts in oktober 1650 een huisje met tuin op de Schuitenberg tegenover de Kraepoel. Dat ging echter niet door, wegens het beschud door buurman Lenart Tolhuis. (HGR: 316-f.121 en f.125,)

88. de weduwe van Houb Vliegen met drie kleine kinderen
kleine keuken en klein achterkamerke en klein uitgangske (alles heel klein)
1695: weduwe Houb Vliegen, pauper

89. Peter van der Horst, wever, met drie kleine kinderen
voorhuis met 2 weefgetouwen, keuxken, boven: kleine zolder waar zij slapen, buiten: klein hofke
1695: de weduwe Peter van der Horst

90. Marieke Oeyen met grote dochter
voorhuis en grote keuken, boven: de zolder; bouwvallig

--- direct hiertegen een grote boomgaard van de religieuzen van Mariagarde

Spelling van de namen volgens de originele lijst: Aleffs (27), Ameren (6), Baeckhoven (37), Baenen (18), Beckers (62), Berckelaer (66a), Bijlemaekers (79b), Bornais (10), Brouwer (14), Bruijns (56), Buggenum (3), Buskens (82), Camby (61c), Carl (40), Chanoine (83b), Charles (44), Colen (65), Conzales (85), Coolen (61b), Cocks (20), Cox (22), Creijarts (5), Cremers (51), Crouscop (76), Cunnen (86), Daemen (58), de Bruijn (2), de Hees (62b), Dencken (30), du Mabihé (54), Dumaguy (35), Fabritius (80b), Feghmer (31), Geelen (53), Gelissen (35), Gerardus (47), Gerarts (33), Gonzales (87), Groenen (71b), Grouwels (77b), Guldemijn (84), Hansen (12), Hanssen (34), Hendricx (11), Ingels (28), Janssen (39, 53,54, 69), Kessenich (34), Laeymaeckers (41), Lindemans (72), Palant (71), Linnarts (55), Lobos (79), Lom (23), Lutters (61a), Lyndemans (24), Mans (49), Martens (27), Maurits (7), Meijers (8), Meschau (60), Mooren (41), Muijrers (11), Murrijs (52), Noetkens (61a), Oeyen (90), Passage (80), Porsselen (38), Puijtlinck (15), Raemaeckers (78), Roeijen (51), Roubracht (19, 42), Rouff (26), Schepers (4), Simons (8, 13), Smits (70b, 81), Solemaeckers (40), Soutelande (17), Spee (29), Spooren (9), Storms (32), Stox (41), Tant (63), Telen (1), Tollis (46), van Aesenraey (70), van Baerl (83), van Beul (36), van Borren (61), van Bracht (66), van Broeckhuijsen (45), van den Bergh (5), van den Broeck (37), van der Horst (89), van der Smitsen (21, 23), van der Winde (48b), van Erckelenz (62), van Gelekirchen (77), van Haelen (78), van Heel (74), van Helden (12), van Horrich (74), van Lerop (44), van Leuth (85), van Limborgh (48), van Neer (43, 57, 58), van Wassenberg (68), Vliegen (88), Vossen (7, 59), Wessem (16), Willems (67), Wimmers (7), Witlinghs (52b, 56), Witmaeckers (25), Wolff (50).