VARIA





Foto's van kasteel en parklandschap De Aerwinkel uit het foto-archief van dhr. H. Senssen uit Posterholt. Har Senssen, oud inwoner van het Reutje (Rentmeestershuis) stuurde een serie foto's die hij maakte van het buitengoed de Aerwinkel aan de Vloot te Posterholt. Tientallen foto's zijn vervolgens via zijn onstuitbare inzet aan de artikelen over het Reutje toegevoegd.
Tussen de bewoners van het Reutje en de eigenaars van de Aerwinkel bestond al sinds eeuwen een nauwe economische betrekking. Zo liep de veedrift van het Reutje via de Aerwinkels dijkweg naar het Putbroek. Enkele boeren uit het Reutje kwamen in het verleden in aanmerking als pachter op de boerderij van de Aerwinkel, terwijl menige keuter akkers in pacht had van de eigenaar van het landgoed. Voor uitgebreide geschiedenis van de boerderij, later buitengoed, zie het artikel De Aerwinkel van Jeu Veelen in Roerstreek 2011. (De foto hiernaast geeft een directe link naar de pagina.)

Een toevluchtsoord om het oorlogsgeweld te ontlopen? De werkelijke reden, die zij hadden, is niet bekend. Voor en na 1600 kochten pachters uit de omgeving een huis in de stad. We zitten dan midden in een woelige tijd, die wij de 80-jarige oorlog noemen. Soms kende men jaren van betrekkelijke rust, maar dat kon plotseling omslaan in niets ontziend oorlogsgeweld. Zou dat de reden zijn geweest, om alvast over een veilig onderkomen te kunnen beschikken? Het werk op de boerderij ging door, zolang het krijgsvolk uit de buurt bleef. Het huis in de stad werd verhuurd. Of daarbij werd afgesproken dat de eigenaar er tijdelijk kon inwonen, tot het krijgsrumoer was gaan liggen? Het staat nergens met zoveel woorden beschreven, maar het heeft er wel alle schijn naar.
Willem Helwegen op de Lillaert te Linne, de gebroeders Kempkens op Munnichsbosch, Frederick Scholten, molenaar te Merum, en meer anderen zorgden ervoor dat ze een veilig onderkomen in de stad ter beschikking hadden, mocht het oorlogsgeweld toenemen. (Meer weten? Klik op de foto hiernaast.)
De brieven van een Franse leger-kapitein rond 1800 aan zijn vrouw, die met haar kinderen thuis zat in Roermond. Getuigenissen van een liefde, alleen te scheiden door de dood. De schrijver was een jongeman uit Bretagne, kapitein in het Franse leger. Zij was een jongedochter van welgestelde Roermondse burgers. Keizer Napoleon was druk doende om de politieke kaart van Europa nieuw in te tekenen en de soldaat en huisvader vertrok spoedig weer met zijn legereenheid. Tussen beide echtelieden ontstond een briefwisseling om hun genegenheid voor elkaar te tonen. Ida Janssens heeft de brieven van haar man zorgvuldig bewaard. De brieven die zij aan Charles schreef zijn verloren gegaan, toen hij in de winter van 1810 in het verre Spanje het leven liet. (Meer weten? Klik op de foto hiernaast.)
Tijdens het veldwerk gebruikte de landmeter een zakboekje en tekende daarin alle percelen met bijbehorende maten en namen. Naderhand werd alles met pen en inkt overgetrokken. Het is duidelijk dat het boekje veelvuldig is gebruikt. Misschien was het de bedoeling om alle gegevens op grotere kaarten over te zetten. Nu is dat alsnog gebeurd en zo krijgen we een duidelijk beeld van de bewoning, de akkers en velden van Maasbracht en zijn gehuchten van rond 1680. We beperken ons tot het gebied ten noorden van de grote baan naar Maastricht, niet te verwarren met de huidige Rijksweg uit de 19e eeuw. De huisplaatsen van toen zijn voorzien met de namen van de eigenaars. Tegelijkertijd wordt een vergelijking gemaakt met de bewoning zo'n anderhalve eeuw later. Ook de ontwikkeling van het (groot)grondbezit wordt aangegeven. (Meer weten? Klik op de foto hiernaast.)
Het beschrijven van voormeld meetboek gaf aanleiding om meer aandacht te geven aan de goederen die Johan Coolen, wijnhandelaar en schepen te Roermond verwierf. Zowel de Mispadenhof te Maasbracht alsook de pachthof van wijlen jonker Raeve in de Linnerweerd werden vererfd op de familie Janssens te Roermond. Naast de laatstgenoemde boerderij werd een buitenhuis gebouwd, aanvankelijk om er de zomermaanden door te brengen, het huis Ravenburg. Verdere naspeuringen maakten het mogelijk de herkomst van de familie Janssens tot 1593 beschrijven; tot nu toe nog verborgen in de nevelen des tijds. Als naamdrager blijft Corst Janssen, bakker te Roermond aan de Steegstraat de stamvader. Maar waar kwam hij vandaan? (Nieuwsgierig? Klik op de foto hiernaast voor een directe link naar de pagina.)
In het archief van de voormalige gemeente Posterholt bevindt zich het bunderboek van omstreeks 1715. De schepenbank werd toen opgemeten door landmeter Gerard Coolen uit Roermond. Al gauw werd er door meerdere (groot)grondbezitters geopperd, dat hierin geen onderscheid was gemaakt tussen zware en lichte grond. Om dure proceskosten te voorkomen werd door partijen de hulp ingeroepen van een scheidsman. Bij de hermeting (in 1723) zouden ook de huisplaatsen in mindering worden gebracht. Het boek is in zeer slechte staat en onhandig te raadplegen. Daarom volgt hier de integrale opsomming der percelen. De tekst wordt opgeleukt met recente foto's, gekiekt door Har Senssen uit Posterholt.